Męski język - męska rzeczywistość.

Z naszej XXI-wiecznej perspektywy, lata 60 przedstawiają dziwną i odległą wizję otoczenia, w którym interakcje społeczne są definiowane przez zupełnie inny zestaw reguł i norm moralnych. Akcja dramatu telewizyjnego Mad Men rozgrywa się w świecie reklamy podczas ery, kiedy palenie i picie jest naturalne i gdzie segregacja ze względu na płeć, rasę czy wyznanie jest powszechną praktyką. Poruszane kwestie społeczne, zwłaszcza sposób przedstawienia kobiet, są wykorzystywane nie tylko do zlokalizowania wydarzeń w konkretnym kontekście obyczajowym i historycznym, ale w dużej mierze pozostały niekwestionowanym elementem narracji serialu. Codzienne czynności agencji Sterling Cooper są szczególnie niepokojące: dyskurs reklamy przemawia do wszystkich odbiorców, ale jest pisany i tworzony niemal wyłącznie przez mężczyzn. To środowisko stanowi podatny grunt dla śledztwa w przestrzeni języka reklamy - roli i dominacji patriarchalnego porządku. Próby wejścia Peggy – młodej sekretarki - do tej branży stanowią najmocniejszą reprezentację feministycznej teorii w całym serialu. Mad Men nie jest serialem feministycznym, jego oddanie realizmowi nie pozwala żadnej z postaci przeciwstawić się i zbuntować przeciwko całemu niesprawiedliwemu traktowaniu, ale za to z pełną dokładnością przedstawia poziom dominacji patriarchatu, w życiu i języku tego okresu, historycyzując okres lat 60 kobiecego doświadczenia. Pojęcie języka jest związane z wiecznym paradoksem – jest to sfera, która oferuje zarówno wspaniałe możliwości i nakłada na nas pewne ograniczenia ekspresji. Feministyczna teoria języka, m.in. zwraca uwagę na możliwość kształtowania światopoglądu poprzez język i stosowania go jako narzędzia opresyjnego. pułapka języka polega na tym, że podczas gdy język miał być obszarem rozwijania wyobraźni i kreatywności, to tak na prawdę ogranicza nas swoimi granicami, a jakiekolwiek modyfikacje jego początkowo stworzonych struktur wywołują opór i strach. Problem, oczywiście, polega na tym, że struktury te zostały stworzone przez dominującą grupę – mężczyzn. Język jest jedynie odzwierciedleniem relacji panujących w społeczeństwie, umacnia i potwierdza dominującą kategorię seksizmu, działając w interesie grupy dominującej. Prawdziwy potencjał języka jest trudny do osiągnięcia i choć język stanowi podatny grunt dla umocnienia się kobiet w swoich twórczych formach to istniejące struktury patriarchalne utrudniają możliwość prawdziwego przewrotu. Serial oddaje realizm lat 60-tych pozornie ograniczając się jedynie do reprezentacji kobiecych postaci. Jednak nie są one istotami pasywnymi : są kobietami, które podejmują własne decyzje, które, choć nie niszczą systemu patriarchalnego, to z pewnością mają swoją rolę do odegrania w społeczeństwie. Jako XXI-wieczna reprezentacja okresu historycznego, Mad Men jest ulokowany w czasach, które traktowały zagadnienie płci niezwykle tendencyjnie, w wyniku czego mogłoby się pojawić oczekiwanie, że należy położyć większy nacisk na feministyczną interpretację. Jednak serial bazuje na realistycznej interpretacji wydarzeń. Mad Men stoi w opozycji do innych współczesnych pozycji, nie epatuje żadną ideologią. Skupia się na ukazaniu tamtych czasów. Podczas gdy niektórzy teoretycy twierdzą, że może tak dosłowna reprezentacja phallocentrycznych systemów językowych i społecznych zależności władzy reafirmują minione wartości prezentując realistyczny obraz tego okresu, w których systemy te były dominujące. Seria nie unieważnia ani nie potwierdza ucisku kobiet w społeczeństwie, lecz pokazuje, jaki miał wpływ na kobiety na poziomie osobistym i zawodowym. Mad Men nie jest serialem tylko o tytułowych dyrektorach reklamy, ale obraz społeczeństwa z poprzedniej epoki, w których kobiety odgrywają marginalną rolę. To wybitny realistyczny portret, który ukazuje istotne bariery stojące przed kobietami zarówno wtedy jak i dziś.

Dorota Wójtowicz